Bałtyk to unikalne morze na skalę światową i to z wielu przyczyn. 22 marca został nawet przez Komisję Helsińską ogłoszony Dniem Morza Bałtyckiego. Pytanie, co wiemy na temat Bałtyku? Ile wynosi powierzchnia Morza Bałtyckiego i jaki jest poziom zasolenia wody? Poniżej prezentujemy najciekawsze informacje.
1. Morze Bałtyckie – głębokość, objętość i inne ważne informacje
Bałtyk zwany jest śródlądowym morzem północnej Europy, ponieważ ze wszystkich stron otacza go ląd, a z Morzem Północnym połączony jest zaledwie kilkoma wąskimi cieśninami. Oprócz Polski leży nad nim aż 8 krajów: Dania, Szwecja, Finlandia, Estonia, Litwa, Łotwa, Rosja oraz Niemcy. Charakterystyczna dla Bałtyku jest duża powierzchnia i mała głębokość oraz zróżnicowanie wybrzeża. Oficjalne dane liczbowe, w tym dotyczące powierzchni, głębokości i objętości Morza Bałtyckiego przedstawia poniższa grafika.
2. Geneza Bałtyku
Bałtyk to najmłodsze z mórz Oceanu Atlantyckiego. Powstało około 12 tys. lat temu. W jego rozwoju można zaobserwować kilka etapów, które doprowadziły do wykształcenia się obszaru wodnego na terenie pierwotnego lądu zwanego Fennoskandią.
Najważniejsze, zapisane w źródłach historycznych etapy kształtowania Bałtyku to:
- Bałtyckie Jezioro Lodowe
- Morze Yoldiowe
- Jezioro Ancylusowe
- Morze Litoryńskie
- Morze Mya
3. Zlodzenie Bałtyku
Charakterystycznym zjawiskiem hydrologicznym Bałtyku jest zlodzenie. Średnio morze zimą zamarza na około 45% swojej powierzchni. Podczas typowej zimy lodem skuta jest Zatoka Botnicka, Zatoka Fińska, Zatoka Ryska oraz zalewy i mniejsze zatoki. Lód osiąga maksymalny poziom grubości w lutym oraz w marcu. Najbardziej typowa grubość lodu w północnej części Zatoki Botnickiej wynosi około 70 centymetrów i zmniejsza się im dalej na południe.
4. Zmienna kolorystyka morza
Bałtyk potrafi zachwycać swoją kolorystyką. Niemal codziennie może przybierać inny odcień, a wszystko w zależności od nasłonecznienia, kąta padania promieni słonecznych, stopnia zachmurzenia, zasolenia wody oraz jej głębokości. Podczas pięknej, słonecznej pogody urzeka błękitem, a w czasie sztormu zadziwia stalowo-szarym odcieniem. Choć jednak Bałtyk przyjmuje różne barwy, to standardowo jest zaliczany do mórz zielonych, ponieważ w wodzie znajdują się zawiesiny pełne drobnych organizmów. Zielona barwa wynika także z niskiej temperatury oraz małego zasolenia wody.
5. Zasolenie Morza Bałtyckiego
Morze Bałtyckie jest najsłabiej zasolonym morzem na świecie, dlatego mówi się, że jest morzem słonawym. Wynika to m.in. z dużych wpływów słodkiej wody z otaczającego terenu oraz płytkości samego morza. Szacuje się, że wpływy do Bałtyku stanowią w przybliżeniu 1/4 całkowitej objętości morza rocznie, ponieważ roczny wpływ wynosi około 500 km3. Do Bałtyku w sumie wpływa około 250 rzek, z czego największe to m.in. Wisła, Odra, Newa, Kemi oraz Niemen. Woda tuż przy dnie jest przy tym zawsze bardziej słona od wody powierzchniowej. Niskie zasolenie Morza Bałtyckiego ma związek z niskimi temperaturami oraz związanym z tym mniejszym tempem parowania wody. Średnie zasolenie wynosi ok. 7 PSU, co oznacza, że na litr wody przypada średnio zaledwie 7 g soli. W środkowej części Bałtyku nie przekracza natomiast 10 g soli/l. W Cieśninach Duńskich zasolenie Morza Bałtyckiego wynosi 20-30 g/l. Dla porównania średnie zasolenie wody morskiej na świecie wynosi około 39 g/l.
6. Fauna i flora Bałtyku
Fauna Morza Bałtyckiego to mieszanka gatunków morskich oraz słodkowodnych. Wśród ryb morskich znajdują się dorsz, śledź, morszczuk, ciernik, turbot, gładzica, ciernia, a wśród słodkowodnych m.in.: okonie, szczupaki, sielawy i płocie. Są też ryby rzadko spotykane, takie jak lisica, tasza, iglicznia, wężynka. Spośród ptaków można spotkać tu m.in. kormorany, nurzyki oraz kaczki.
Z roślin żyjących w Bałtyku można wymienić rdestnice, zielenice, brunatnice czy krasnorosty. Gatunki ssaków, które na Bałtyku są zagrożone wyginięciem to morświny, wydry morskie oraz foki szare.
Dno Bałtyku kryje także wiele wraków statków, w tym tych starych z XVIII wieku, obu wojen światowych oraz promów pasażerskich z lat 90. i 2000. Z obawy o zanieczyszczenie Bałtyku w 1974 roku przyjęto specjalną konwencję przez siedem ówczesnych krajów nadbałtyckich, a weszła ona w życie 3 maja 1980 roku. Zmiany polityczne, zmiany w prawie ochrony środowiska oraz morza spowodowały podpisanie nowej konwencji o ochronie środowiska Morza Bałtyckiego w 1992 roku. Ustawa weszła w życie 17 stycznia 2000 roku. Wciąż trwają prace nad nowymi rozwiązaniami, które pomogą zwalczyć zanieczyszczenia związane z działalnością militarną na Bałtyku w czasie wojny.
7. Bałtyckie złoto
Oprócz ryb Bałtyk dostarcza również niezwykle cennego bursztynu, zwłaszcza na teren Polski, Rosji oraz Litwy. Pierwsze wzmianki o złożach bursztynu na południowym wybrzeżu Morza Bałtyckiego sięgają XII wieku. Polska nazwa bursztynu pochodzi od niemieckiego Bernstein, która z kolei wywodzi się od niemieckiego börnen oznaczającego „płonąć”. Bursztyn ma wiele odcieni, a najbardziej poszukiwane są te, w których zastygły rozmaite stworzenia. Można w nich znaleźć m.in. termity, motyle, stonogi czy pająki.
Przeczytaj także: Bursztyn nad Bałtykiem – kiedy i gdzie go szukać
8. Nazewnictwo
Morze Bałtyckie na przestrzeni lat było znane pod wieloma różnymi nazwami. Tacyt w I w. n.e. nazywał je Morzem Swebów (łac. Mare Suebicum), a Klaudiusz Ptolemeusz Oceanem Sarmackim (Sarmaticos Okeanos). Pierwszą osobą, która posłużyła się nazwą Morze Bałtyckie (Mare Balticum) był niemiecki kronikarz Adam z Bremy. Nazwę tę przyjęto w językach słowiańskich oraz fińskich już w II połowie XI wieku, ale stała się dominującą jednak dopiero początkiem XVII wieku.
9. Szczypta historii, czyli walka o wpływy
Już we wczesnym średniowieczu powierzchnia Morza Bałtyckiego była terenem intensywnych kontaktów politycznych, gospodarczych oraz kulturalnych. Był to czas zarówno rozkwitu wymiany handlowej, jak i rywalizacji gospodarczo-politycznej. Bałtyk łącząc wiele obszarów Europy, stanowił gospodarcze centrum Hanzy, sojuszu gospodarczego późnego średniowiecza, federacji kupieckich miast od XIII do XVII wieku. W wieku XVI oraz początkiem XVII Polska, Szwecja oraz Dania walczyły o wpływ na Bałtyku. W wieku XVIII prym na Bałtyku wiodły Rosja i Prusy. Pierwsza wojna światowa była częściowo toczona właśnie na Bałtyku. Z kolei w trakcie II wojny światowej Niemcy zajęły południowe i część wschodniego wybrzeża okupując Polskę oraz kraje bałtyckie.
10. Piaszczyste plaże
Na całym, południowym wybrzeżu Bałtyku znajdują się piaszczyste brzegi, które umożliwiają rozwój turystyki. Szacuje się, że tylko niespełna 30% plaż na świecie stanowią plaże pokryte piaskiem, dlatego też można pokusić się o stwierdzenie, że plaże bałtyckie są naprawdę wyjątkowe! Miejsc, które warto odwiedzić nad morzem jest sporo, a w top 10 najpopularniejszych w Polsce znajduje się Darłówko z mnóstwem atrakcji turystycznych dla rodzin z dziećmi, a także osób aktywnych oraz wygodnymi i komfortowo wyposażonymi apartamentami położonymi w odległości zaledwie kilkunastu minut na piechotę od szerokich plaż i portu.
Bałtyk – morze niezwykłe i tajemnicze
Biorąc pod uwagę zasolenie Morza Bałtyckiego, jego historię czy zróżnicowanie wybrzeża można powiedzieć, że jest unikatowe na skalę światową. Rokrocznie nad jego brzegami czas spędzają dziesiątki tysięcy turystów nie tylko latem, ale także coraz częściej poza sezonem, kiedy plaże są mniej zatłoczone, a spacery połączone ze wdychaniem nasyconego jodem powietrza działają leczniczo na organizm. Wybierając się nad Bałtyk do Darłówka, warto zatrzymać się w przestronnych, położonych blisko morza apartamentach, by móc cieszyć się wypoczynkiem w komfortowych warunkach.
Wstecz
